مهدي نعمايي - كارشناس ارشد معاونت اجتماعي نیروی انتظامی فارس غنی سازی اوقات فراغت جوانان به ویژه ورزش و تحرکات بدنی از راه‌های پیشگیری از وقوع جرایم در جامعه است چرا که جوانان انرژی نهفته بسیاری دارند که اگر در مسیر صحیح از این انرژی استفاده نکنند به راه های خلاف و بیکاری کشیده می‌شوند. اگر جوانان به میادین ورزشی کشانده شوند در جلوگیری از ناهنجاری‌ها و آسیب‌های اجتماعی می‌توان گام‌های ارزنده ای برداشت. ورزش و تحرک می‌تواند در پیشگیری از وقوع جرم و ناهنجاری‌ها و آسیب‌های اجتماعی نقش بسزایی ایفا کند. با توجه به اینکه وقوع جرم ریشه در برخی از ویژگی‌های شخصیتی افراد مانند عدم کنترل تکانه ها؛ عدم تخلیه انرژی، بی حوصلگی و عصبانیت، پرخاشگری و استرس‌های افراد دارد، لذا انجام ورزش به طور منظم می‌تواند منجر به ایجاد تغییرات فیزیولوژیکی- هورمونی ورزشکاران شود که در نهایت ویژگی‌های شخصیتی جرم خیز را کنترل می‌کند، چون ورزش با تغییر دادن سطح اکسیژن مغز منجر به تغییر شناخت‌ها و اندیشه‌ها می‌شود و می‌تواند تصمیمات و فعالیت‌ها را در قبال دیگران به ویژه خانواده و زندگی زناشویی تحت تاثیر قرار دهد. تربیت بدنی در کاهش ناسازگاری‌های فردی و اجتماعی وکاهش فشارهای روانی موثر بوده و تعادل روانی ارگانیسم را برقرار می‌سازد. افراد از طریق شرکت در فعالیت‌های حرکتی از نظر ذهنی، جسمی و روانی تعادل لازم را کسب می‌نمایند و توانایی مقابله با مشکلات و فشارهای ناشی از زندگی مدرن را به دست خواهند آورد و همان طور که مشخص شده است؛ جرم، نتیجه جمع جبری عوامل موثر در بزهکاری است که تحت تاثیر تعارضات گوناگون و مناقشات روانی و فشار بر نقاط ضعف شخصیت افراد و عدم توانایی مقاومت در برابر فشارهای مزبور و به هم خوردن موازنه روانی ارگانیسم، در شرایط خاص اتفاق می افتد و نهایتاً نتیجه می‌گیریم که ورزش نقش کلیدی و اساسی در پیشگیری از وقوع جرایم و آسیب‌های اجتماعی دارد. امروزه وقتی کارشناسان مباحث اجتماعی درباره شاخص‌های پیشگیری از وقوع جرم بحث می‌کنند، یکی از موضوعاتی که جزو عوامل ثابت پیشگیری از وقوع جرم محسوب می‌شود بحث ورزش است که نقش اساسی و بنیادی دارد. ورزش علاوه بر اینکه سبب شادی و نشاط افراد می‌شود فواید سودمندی برای انسان دارد که می‌توان به سلامت روح و روان و جسم که از مهم ترین این فواید است، اشاره کرد. هر چند پدیده جرم و بزهکاری یک مشکل اجتماعی است، تربیت بدنی نیز یک پدیده اجتماعی است که با سایر پدیده‌ها در رابطه است و با توجه به فواید ارزشمند و اهداف تربیت بدنی و ورزش که عنوان خواهد شد، مشخص می‌شود که تربیت بدنی در کاهش بزهکاری، اثرات قابل توجهی داشته و دارد. امروزه تربیت بدنی و ورزش به عنوان یک پدیده اجتماعی، جایگاه اجتماعی خود را در جامعه هویدا ساخته است. تربیت بدنی در ساختار جامعه وجود داشته، تحول و تکامل پیدا کرده، قوانین و مقررات و آئین نامه‌های خاص خود را دارد و بر اساس آنها برنامه‌های خود را اجرا می‌نماید. در این مقاله از تربیت بدنی و ورزش به عنوان یکی از سازمان‌های مهم اجتماعی یاد می‌شود که در جرم زدائی و پیشگیری و کاهش جرایم نقش عمده ای می‌تواند داشته باشد. ویلکرسون و دودر تحقیقی را با عنوان، ورزش چه کاری را برای مردم انجام می‌دهد، به عمل آورده اند. آن‌ها هفت وظیفه و عملکرد را برای ورزش در جامعه مشخص ساخته اند: ۱- کاهش هیجانات ۲- اثبات هویت ۳- کنترل اجتماعی ۴- اجتماعی شدن ۵- عامل تغییر ۶- بیداری و آگاهی جمعی ۷- موفقیت پیشنهادها و راهکارها: در نهایت توصیه‌های زیر برای استفاده از برنامه‌های تربیت بدنی و ورزش برای جرم زدایی ارائه می‌گردد: 1 - توجه بیشتر به موضوع و محتوا و طرز اجرای درس تربیت بدنی در مدارس و تأکید بر نقش تربیتی این درس برای دانش آموزان، که قشر عظیمی از جامعه جوان ایران را تشکیل می‌دهند. 2 -ایجاد و احداث اماکن ورزشی چند منظوره در مناطق مختلف کشور، خصوصا نواحی جرم خیز و جذب افراد در سنین مختلف به این اماکن و فضاهای ورزشی. 3- قرار دادن وسایل و تجهیزات ورزشی به صورت رایگان در اختیار عموم مردم در اماکن عمومی و تشویق افراد به استفاده از این وسایل ورزشی. 4- توسعه و گسترش ورزش عمومی و همگانی در جامعه و توجه به آن به عنوان یک اولویت و نیاز اصلی عموم مردم. 5- آموزش‌های همگانی و آموزش والدین و آشنا نمودن آنان به نقش تربیت بدنی و ورزش در پرورش مطلوب و شایسته فرزندانشان و علاقه مند نمودن آنان به شرکت در فعالیت‌های ورزشی و توجه به این امر مهم که ایجاد فرصت‌های حرکتی بهترین هدیه برای فرزندان می‌باشد. 6 - انجام اقدامات لازم جهت تفکیک بزهکاران و مجرمین حرفه ای و اعتیادی، از سایر بزهکاران و اجرای برنامه‌های حرکتی و ورزشی به صورت جداگانه برای هر کدام از آنها. 7- از بین بردن نقاط آلوده و کنترل و نظارت بیشتر در نقاط و مراکز مزبور و توجه بیشتر به اجرای برنامه‌های اصلاحی تربیت بدنی ورزش در این نقاط. 8 - سرمایه گذاری در کانون های ورزشی و جذب جوانان و سایر اقشار جامعه در این مراکز و پر کردن اوقات فراغت افراد جامعه به نحو شایسته با شرکت کردن افراد در برنامه‌های ورزشی این مراکز. 9- رفع موانع موجود در مسیر ورزش خواهران و توسعه مراکز و فضاهای ورزشی مناسب خواهران. 10- توجه بیشتر به نقش بازپروری تربیت بدنی و ورزش برای بازگشت افراد بزهکار مجرم به جامعه.