سیده ناهید تقویان-تماشا
عکاس: حجت رحیمی
سیزدهمین گردهمایی بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی و بیست و دومین یادروز حافظ آغاز شد. وزیر فرهنگ و ارشاد در پیامی که توسط صابر سهرابی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس قرائت شد، عنوان کرد: زبان فارسی از نمادهای مهم هویتی و موُلفه‌های اثرگذار در انسجام و وحدت ملی است.
با حضور حافظ پژوهان، اندیشمندان و استادان زبان و ادبیات فارسی سیزدهمین گردهمایی بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی و بیست و دومین یادروز حافظ در سالن شهید آیت ا... دستغیب دانشگاه شیراز و مهمانانی از کشور ترکیه، آذربایجان، اقلیم کردستان عراق و بوسنی و قرائت پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توسط مدیر کل فرهنگ و ارشاد فارس، آغاز به کار کرد.
رئیس بنیاد ملی علم ایران گفت: نگاه حافظ باید به گفتمان رایج جامعه تبدیل شود
به گزارش «تماشا» نصرت‌ا... ضرغام در بیست‌ودومین مراسم یادروز حافظ و سیزدهمین گردهمایی بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی با بیان این نکته که حافظ، سعدی، مولوی، نظامی و دیگر شاعران ایران زمین تنها متعلق به این سرزمین نیستند بلکه به همه جهان و جهانیان تعلق دارند، گفت: نگاه حافظ باید به گفتمان رایج جامعه تبدیل شود.
وی با اشاره به اینکه جامعیت انسان در توجه به جسم، روان و روح است، افزود: انسان امروز گمشده‌ای دارد و گمشده آن تعالی و کمال انسان است در اشعار حافظ و مولانا که برگرفته از قرآن است این جامعیت دیده شده و اگر به آنها توجه کنیم به جامعیت انسان
می‌رسیم.
رئیس بنیاد ملی علم ایران با یادآوری این موضوع که پیشنهادی مبنی بر برگزاری همایش انسان‌شناسی با استفاده از نگاه فلاسفه، حافظ‌شناسان و مولوی‌شناسان داده است، خاطرنشان کرد: باید نگاه این شاعران نسبت به این 3 بعد انسان بررسی و بیان شود تا انسان امروز به آرامش دست یابد.
ضرغام با تأکید بر اینکه حافظ، سعدی، مولوی و نظامی نگاهی فراتر از کشور و سرزمین ما داشتند، عنوان کرد: پیام حافظ تنها به ایران نیست بلکه به کل دنیا و برای همه انسان‌ها در طول زمان است چون این پیام نیاز امروز جامعه
بشریت است.
وی همچنین با اشاره به اهمیت علوم انسانی، گفت: اگر مهندسی و پزشکی رشد کند و به اوج برسد اما در علوم انسانی ضعف وجود داشته باشد نمی‌توانیم به رشد واقعی برسیم و جا دارد که در این بخش کارهای جدی‌تری انجام شود.
رئیس بنیاد ملی علم ایران در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به فعالیت‌های بنیاد ملی علم ایران، گفت: بنیاد علم ایران در سه محور از توسعه علم و فناوری حمایت می‌کند.
ضرغام با اشاره به این سه محور ادامه داد: مردمی‌سازی علم برای تقویت زیرساخت‌های علم و فناوری و خلاقیت در ایران، رشد سواد علمی جامعه و رفتن به سمت جامعه‌ای فرهیخته که برای این کار ابتدا مدیریت خانواده در نظر گرفته شده است.
وی همچنین به برنامه‌های بنیاد در راستای مردمی‌سازی علم در شش محور اشاره کرد و افزود: مدیریت خانواده، نقش سرمایه‌های اجتماعی مانند امید، شادابی، نشاط و آثار آن در سرنوشت فرد و جامعه، نقش سرمایه‌های انسانی، اقتصاد خانواده، محیط زیست و خانواده و سبک زندگی با تأکید بر معرفت و ارزش‌های انسانی 6 محوری هستند که بنیاد برای مردمی‌سازی علم مد نظر دارد.
رئیس بنیاد ملی علم ایران با اشاره به اینکه بنیاد به دانشمندان و حمایت از آنان اهمیت زیادی می‌دهد، بیان کرد: برای حمایت از دانشمندان کرسی‌های پژوهشی به مدت 10 سال در نظر گرفتیم که نخستین کرسی به مرحوم دکتر شهیدی برای زبان و ادبیات فارسی و دومین کرسی به مرکز حافظ‌شناسی شیراز برای حافظ و سعدی تعلق گرفت.
سید علی‌اصغر میرباقری‌فرد، رئیس انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی نیز در ادامه این مراسم تأکید کرد: برای ارزیابی وضعیت زبان و ادبیات فارسی باید دو شاخص تولید علم و پاسخ‌گویی به نیاز جامعه را در نظر گرفت.
وی افزود: سه برنامه در سه مقطع زمانی سال‌های 87، 97 و 1407 در نظر گرفته شده که شامل ادبیات فارسی، زبان فارسی و ادبیات خلاق است .
رئیس انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی با بیان اینکه در سال 87 هم و غم همه گروه‌های ادبیات توجه بر ادبیات و غفلت از زبان فارسی بود، گفت: در آن زمان برای این هدف سند راهبردی تنظیم و امروز هدف محقق شده، زبان فارسی نه به عنوان بخش فرعی بلکه به عنوان رکن اصلی در کانون توجه قرار گرفته است.
میرباقری‌فرد با یادآوری این نکته که شکل‌گیری افق نظام آموزشی ادبیات خلاق به عنوان افق 1407 در نظر گرفته شده است، افزود: نشست‌هایی در همین زمینه در این گردهمایی برگزار می‌شود.
وی با ابراز امیدواری از اینکه گزارش‌های سال‌های آینده حاکی از این باشد که هم تولید علم و هم پاسخ‌گویی به نیاز جامعه محقق شده است، عنوان کرد: امیدوارم خروجی و دستاوردهای این گردهمایی اثربخش باشد.
رئیس انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی در بخش دیگری از سخنان خود به روند برگزاری گردهمایی‌های این انجمن هم اشاره و خاطرنشان کرد: این گردهمایی از اصفهان شروع و هر سال در یک دانشگاه کشور برگزار شده و امسال در شیراز برگزار می‌شود و امیدواریم این مسیر پرقدرت ادامه پیدا کند.
میرباقری‌فرد با بیان اینکه ارتقای زبان و ادبیات فارسی از مهم‌ترین اهداف برگزاری گردهمایی‌های انجمن ترویج است، گفت: برگزاری گردهمایی‌ها در هر استان هم در دانشگاه‌ها و هم در استان میزبان موجی در راستای تقویت زبان و ادبیات فارسی ایجاد می‌کند.
وی یادآور شد: هر سال برنامه سال آینده نیز مشخص و گردهمایی چهاردهم مرداد 98 در شهر ارومیه برگزار می‌شود.
* رئیس مرکز حافظ شناسی: اوضاع کتابخوانی خوب نیست
رئیس مرکز حافظ شناسی نیز در این آئین اظهار كرد: گرچه دل خوش داشته‌ایم که گروهی به صورت الکترونیکی کتاب بخوانند، اما نسل کتابخوان گذشته را از دست داده ایم.
کاووس حسنلی در جمع تعدادي از اساتيد ادبیات فارسی دنيا که به مناسبت یادروز حافظ و نیز همایش انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی به شيراز سفر كرده‌اند، وضعیت کتابخوانی و مطالعه را در حوزه ادبی نامطلوب خواند.
وي گفت: شمارگان کتاب‌ها نشان می‌دهد اوضاع کتابخوانی خوب نیست.
پروفسور سید عین الحسن، از دانشگاه جواهر لعل نهرو دهلی که یکی از مدعوان این مراسم بود، برای دقایقی از علاقه خود به شیراز سخن گفت.
وی با اشاره به تاثیر حضور انگلستان طی دویست سال گذشته در این کشور بیان كرد: دویست سال پیش صورت حال ما چیز دیگری بود، از زمانی که انگلیس‌ها به هند آمدند کتابخانه‌های ما را ضعیف کردند.
این استاد زبان و ادبیات فارسی افزود: گرچه دچار چنین فقدانی شدیم، به قول مولانا که می‌گوید ما ز قرآن مغز را برداشتیم، پوست را نزد سگان انداختیم، مغز کلام را برگرفتیم و استخوان آن را برای سگان می‌اندازیم.
سید عين الحسن تأکید کرد: ما برای ایرانیان و متخصصان حافظ احترام بسیاری قائل هستیم.
وی با اشاره به شروح بسیاری که همه ساله درباره حافظ در ایران نوشته می‌شود، درخواست کرد شمارگانی از کتاب‌هایی که همه ساله درباره حافظ به چاپ می‌رسد به دانشگاه جواهر لعل نهرو فرستاده شود.
همچنین آذرمیدخت صفوی استاد ادبیات و زبان فارسی دانشگاه جانپور هند نیز با بیان اینکه در شيراز بودن همیشه رویای ماست، افزود: شیراز نه تنها برای ما که ادبیات فارسی می‌خوانیم، بلکه برای همه هندیان اهمیتی ويژه دارد.
وی خاطرنشان كرد: دو شخصیت بزرگ سعدی و حافظ در هند شناخته شده هستند و ما دبستان سعدی را آموزش می‌دهیم و خود، به حافظ تفأل می زنیم.
صفوی با بیان اینکه مقام شيراز برای ما تا بدان جاست که برخی شهرهای هند را با نام شیراز هند می‌خوانند از جمله جانپو، ادامه داد: هر وقت به شیراز می‌آیم ساعاتی را خاموش در حافظیه می‌نشینم و با حافظ سخن می‌گویم و از وجود او احساس خوشبختی می کنم.
وی ادبيات فارسي را دارنده بهترین آرمان‌های انسانی دانست و گفت: وقتی حافظ می خوانم از جهان چیزهای دیگری درک می‌کنم.
این استاد دانشگاه همچنین درباره وضعیت کتابخوانی در هند گفت: وضعیت کتابخوانی در سراسر جهان نامطلوب است؛ زیرا کتاب‌های الکترونیکی باعث رانده شدن کتاب‌های کاغذی شده اند.
صفوی ادامه داد: گرچه آنها که ادبیات می‌خوانند و شعر می‌دانند، حتما حافظ را در کنار خود دارند و هرگاه این کتاب را باز می‌کنند به آنها می‌گوید این نیز بگذرد.
همچنین ابوالکلام سرکار، استاد ادبیات فارسی از کشور بنگلادش در این ضیافت گفت: در منبرهای بنگلادش پس از قرآن و حدیث پیامبر (ص) از سعدی سخن می‌گویند.
وی بیان كرد: برخی در کشور ما آرزو دارند به سرزمین پاک سعدی قدم بگذارند، مانند کسانی که دوست دارند به مکه بروند.
این استاد دانشگاه همچنین وضعیت مطالعه را در این کشور مطلوب خواند و گفت: پیش از این تعداد کتابخانه‌ها در بنگلادش بسیار کم بود اما دولت همه چیز را الکترونیکی کرد و دستور داد در همه جا کتابخانه احداث کنند.
سرکار افزود: از دبستان تا دانشگاه، حتی در بانک‌ها و دیگر ادارات بر اساس قانون باید کتابخانه وجود داشته باشد.
وی ادامه داد: رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی نیز در این کشور
راه اندازی شده است و روند گرایش مردم به کتاب‌های الکترونیکی هنوز جامعه را احاطه نکرده و همه، از جمله کودکان نیز به کتابخوانی علاقه
دارند.
این استاد زبان و ادبیات فارسی با اشاره به اینکه در بنگلادش هزار دانشجوی ادبیات فارسی مشغول تحصیل‌اند، گفت: گرچه این تعداد روز به روز در حال افزایش است، با کاهش کیفیت نیز مواجهیم و امیدواریم زودتر این مسئله را حل کنیم.
در ادامه استاد نسیب گیو چف از دانشگاه باکو آذربايجان، با اشاره به تاثیر بی بدیل شیراز بر تاریخ ایران، گفت: این شهر ویژگی هایی خدادادی دارد، ازجمله آب و هوایی نيکو که بر روند شاعرانگی نیز تاثیرگذار بوده است.
وی بیان کرد: با خواندن حافظ از تعلقات این جهانی رها می‌شویم و دنیای مصرف‌گرای امروز را که فاقد جنبه‌های معنوی و روحی است، طرد می کنیم.
این استاد دانشگاه با اشاره به وضعیت ناگوار کتابخوانی در همه جهان، تأکید کرد: با وجود این، تا آدمی زنده است کتاب نیز پا برجاست.
* وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: زبان فارسی نماد هویت و اثرگذار در وحدت ملی است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در پیامی به سیزدهمین گردهمایی بین‌المللی ترویج زبان و ادب فارس، تأکید کرده است که زبان فارسی از نمادهای مهم هویتی و از مؤلفه‌های اثر گذار در انسجام و وحدت ملی است.
سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیام خود به سیزدهمین گردهمایی بین‌المللی ترویج زبان و ادب فارسی، که صبح چهارشنبه 18 مهر و در افتتاحیه این گردهمایی، توسط صابر سهرابی مدیرکل فرهنگ وارشاد فارس قرائت شد، زبان فارسی را فاخر، شیرین، ژرف و اثرگذار خوانده
است.
متن کامل پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خطاب به گردهمایی بین‌المللی ترویج زبان و ادب فارسی چنین است:
این زبان شیرین و کهن، از چنان زیبایی و ژرفایی برخورداراست که بسیاری از بزرگان نامدار را مجذوب خود ساخته و طوطیان شکر شکن ادبیات جهان را واله و شیفته خود کرده است.
بی‌شک زبان فارسی از چنان غنا و قابلیتی برخوردار است که در عصر حاضر نیز بتواند به عنوان زبانی مرجع و اثرگذار در ساحت‌های گوناگون علمی و ادبی، نقش‌آفرینی کند. از این رو پژوهش در گستره زبان و ادب فارسی با هدف تاثیرگذاری جهان امروز، می‌تواند بیش از پیش مورد توجه علاقه مندان و دغدغه‌مندان این عرصه
قرار گیرد.
برگزاری سیزدهمین همایش بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی که از قدیمی ترین انجمن‌های علمی درحوزه علوم انسانی به شمار می‌آید همزمان با یادروز شاعر سخنور و لسان‌الغیب، حافظ شیرازی گامی ارزشمند برای راهیابی به این مقصود است تا با گفت‌وگو، تبادل نظر و انتقال تجارب میان استادان و پژوهشگران شاهد افق‌هایی نو و دستاوردهای کاربردی در عرصه زبان و ادب فارسی باشیم.
با تقدیر از میزبانی شایسته دانشگاه شیراز، به تمامی دست اندرکاران و اعضای هیئت علمی این همایش مهم و مشارکت کنندگان در این رویداد علمی و فرهنگی و نیز میهمانان داخلی و خارجی آن درود می‌فرستم.
سیزدهمین گردهمایی بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی و بیست و دومین یادروز حافظ 18 مهر آغاز شده و تا ۲۰ مهرماه در شیراز
ادامه دارد.